Bursa’nın Mustafakemalpaşa ilçesinde orman yolu çalışmaları sırasında ortaya çıkarılan Pasalar fosil yatağı, Anadolu’nun 15 milyon yıllık tarihindeki kara göğüslü hayvanların yaşamına ışık tutuyor.
Canlı türlerinin biyolojik tarihine ve göçüne tanıklık eden Paşalar kazıları, bugüne kadar ortaya çıkarılan bilgilerle adeta bir bilgi hazinesidir. Anadolu’nun Neojen sınıflamasının en eski ve 12 faunal kümesinden biri olan Pasalar fosil yatağında 63 farklı türde göğüslü hayvan fosili bulunmaktadır. 1965-1969 yılları arasında yapılan Türkiye Neojen Linyit Yüzey Araştırmaları’nda orman yolu çalışmaları sırasında ortaya çıkarılan Paşalar fosil yatağında ilk kazı çalışması 1983 yılında Kültür Bakanlığı ve Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Fakültesi tarafından yapılmıştır. ve Coğrafya, Paleoantropoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi. Dr. Berna Alpagut tarafından başlatıldı. prof. Alpagut tarafından 2020 yılından itibaren kazı çalışmalarına devam eden Doç. Dr. Ayşegül Şarbak başkanlığında ve Prof. Dr. Berna Alpagut’un onursal başkanlığında yürütülmektedir.
Paşa Kazıları Lideri, Hitit Üniversitesi Antropoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Ayşegül Şarbak, Paşalar faunasının dünyanın en zengin fosil koleksiyonuna sahip olduğunu anlattı. Paşalar kazı alanının 1965-1969 yılları arasında yapılan linyit kazılarında ortaya çıkarıldığını hatırlatan Kazı Başkanı Doç. Ayşegül Şarbak, 15 milyon yıl öncesine tarihlenen Paşalar kazısının Türkiye’nin bu döneme tarihlenen en eski kazı alanı olarak kayıtlara geçtiğini belirtti.
Pasalar kazısının 1983 yılında Prof. Dr. Berna Alpagut tarafından başlatıldığını anlatan Doç. Alpagut tarafından 1983 yılından beri aralıksız devam eden kazılar, 2020 yılından itibaren Hitit Üniversitesi tarafından yürütülmektedir. Kazı alanları dünyanın en zengin fosil koleksiyonuna sahip. Paşalar fauna alanında 24 bine yakın fosil koleksiyonu var” dedi.
Anadolu’da yaşayan endemik türler bulunmaktadır.
15 milyon yıl öncesine dayanan Pasalar kazısında ortaya çıkarılan fil türleri arasında Anadolu’da yaşayan endemik türlerin bulunduğunu belirten Şarbak, “Kazılarda bulunan ve Paşalara ve Pasalar fili olarak biliyoruz, yaşadı.En değerli özelliği ön dişlerinin yukarıya doğru değil öne doğru olmasıdır.Bu onların en karakteristik özelliklerinden biridir.Paşaların fauna alanı, içeren zengin bir fosil yatağıdır. Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika menşeli 63 tür. Keşfedilen türler arasında ayılar, gergedanlar, zürafalar, etçil canlılar kümeleri ortada yer alıyor.” dedi.
Kuraklık hayvan türlerini yok ediyor
Paşa faunasında yaşayan hayvan türlerinin sonuyla ilgili açıklama yapan Şarbak, “Orta Miyosen döneminin sonunda 15 milyon önce Paşa faunasında yaşayan bu canlılar büyük bir kuraklık yaşadı. Mesinian Krizi Bu kuraklıkla birlikte paşalarda yaşayan hayvan türleri de yok oluyor.”
Bu yıl Paşalar kazısının 40. yıl dönümü olduğunu belirten Şarbak, katkılarından dolayı Kültür ve Turizm Bakanlığı, Hitit Üniversitesi Rektörlüğü, Ankara Üniversitesi, Ege Üniversitesi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi ve Mustafakemalpaşa Belediyesi’ne teşekkür etti. – ÇORUM
